AD_PAINFUL-SKIN_WOMAN-HAND-SHOULDER_LARGE_2021

Atopowe zapalenie skóry (AZS) - przyczyny, objawy

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba alergiczna, która charakteryzuje się występowaniem okresów nawrotów i remisji. Typowe objawy to intensywny, uporczywy świąd i suchość skóry, które mogą zmieniać swoje nasilenie i umiejscowienie. Choroba ta najczęściej jest rozpoznawana we wczesnym dzieciństwie, przy czym u 70–85% pacjentów diagnoza stawiana jest w pierwszym roku życia dziecka. Objawy pojawiają się u 90% chorych w ciągu pierwszych pięciu lat życia. W większości przypadków można zaobserwować tendencję do zmniejszania się intensywności objawów i ich remisji w wieku dorosłym. W ciągu ostatnich 25 lat liczba diagnoz wzrosła aż dwukrotnie. Po więcej informacji zapraszamy do lektury naszego artykułu!

Przyczyny atopowego zapalenia skóry

Rozwój atopowego zapalenia skóry następuje w wyniku jednoczesnego występowania  uwarunkowań genetycznych, uszkodzeń w barierze naskórkowej, zaburzeń immunologicznych oraz szkodliwych czynników środowiskowych. Czynniki genetyczne mają znaczący wpływ na rozwój AZS. Obserwuje się znaczący związek między występowaniem atopii u rodziców, szczególnie AZS, a ryzykiem wystąpienia i nasileniem atopii u ich dzieci. Gdy oboje rodziców cierpi na choroby atopowe, ryzyko rozwoju AZS u dziecka sięga 80%, a jeśli tylko jedno z nich jest chore, ryzyko wynosi około 40%.

AD_ATOPIC-SKIN_WOMAN-SCRATCHING-ITCHING-NECK_SQUARE_2021

Dzieci zmagające się z atopowym zapaleniem skóry są szczególnie narażone na rozwój astmy alergicznej i alergicznego nieżytu nosa.

Ponadto stwierdza się u nich wysoką wrażliwość na liczne alergeny pokarmowe i wziewne. U 20-40% małych dzieci i niemowląt cierpiących na AZS stwierdza się alergię pokarmową, najczęściej na mleko krowie, jaja, ryby, orzechy ziemne, soję i pszenicę.

U dorosłych osób cierpiących na AZS, kontakt z alergenami jak roztocza, sierść zwierząt, czy pyłki może prowadzić do zaostrzeń choroby. 

Dodatkowym problemem są zaburzenia w funkcjonowaniu bariery skórnej. Obserwuje się zmniejszoną zdolność naskórka do zatrzymywania wody oraz jej zwiększoną utratę przez naskórek). To prowadzi do obniżenia elastyczności naskórka, czyniąc go bardziej wrażliwym na mikrourazy i pęknięcia. Atopowe zapalenie skóry można zatem traktować jako uszkodzenie struktury i funkcji warstwy rogowej. Wśród czynników nasilających stan chorobowy wymienia się alergeny zawarte w powietrzu, warunki klimatyczne, stres, hormony, dietę, palenie papierosów, drażniące substancje chemiczne oraz mikroorganizmy. 

AD_IG-FB_DERMATOLOGICAL-EXPERTISE_GOOD-PRACTICE-ATOPIA_POST_2022

Objawy AZS

Atopowe zapalenie skóry (AZS) objawia się typowymi zmianami skórnymi, które mają zróżnicowaną postać i umiejscowienie. Zmiany te mogą obejmować grudki, pęcherzyki, guzki, przeczosy - otarcia naskórka, nadżerki i strupy. Przewlekłe drapanie skóry prowadzi do pogrubienia skóry, co może jeszcze bardziej nasilać dyskomfort. Suchość skóry, typowa dla AZS, często skutkuje jej pękaniem i zwiększoną wrażliwością. Charakterystyczne dla suchej skóry są objawy takie jak nadmierne łuszczenie, szorstkość, zaczerwienienie, matowy wygląd, a także uczucie pieczenia, świądu i ból. Dowiedz się także o atopowym zapaleniu skóry u niemowląt i dzieci.

W celu potwierdzenia diagnozy często stosuje się testy skórne, które pomagają wskazać alergeny nasilające objawy choroby. Diagnostyka AZS jest podstawą dla wyboru odpowiedniego leczenia, które może znacząco złagodzić objawy i poprawić jakość życia pacjentów.

Metody leczenia AZS

Podstawowym celem leczenie atopowego zapalenia skóry (AZS)  jest łagodzenie objawów i odbudowa uszkodzonej bariery skórnej. Większość przypadków AZS przebiega łagodnie i odpowiednio reaguje na codzienne stosowanie emolientów oraz standardowe leczenie miejscowe. Istotnym elementem postępowania terapeutycznego jest przywrócenie funkcji bariery skórnej przez odpowiednie nawilżanie i natłuszczanie skóry. Codzienne kąpiele w letniej wodzie oraz stosowanie emolientów pomaga utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia skóry i zapobiegają jej pękaniu. Emolienty zmniejszają świąd, suchość skóry i ryzyko infekcji przez regenerację naskórka.

Miejscowe glikokortykosteroidy (mGKS) nadal pozostają lekami pierwszego wyboru w leczeniu AZS. Ich skuteczność i siła działania zależą od struktury chemicznej i postaci. Ze względu na ich skuteczność, mGKS są często nadużywane, szczególnie u dzieci, co może prowadzić do wielu efektów ubocznych. Długotrwałe stosowanie może również osłabić barierę naskórkową i zwiększyć przeznaskórkową utratę wody. Aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych, zaleca się stosowanie terapii przerywanej, polegającej na stosowaniu mGKS tylko kilka dni w tygodniu.

Miejscowe inhibitory kalcyneuryny stanowią alternatywę dla mGKS. Nie prowadzą one do ścieńczenia naskórka ani nie uszkadzają bariery skórnej, a ich stosowanie przez wiele miesięcy, także na wrażliwe obszary jak twarz czy szyja, jest możliwe nawet u dzieci.

Leki przeciwhistaminowe są powszechnie stosowane w celu łagodzenia świądu w AZS, jednak ich efektywność nie została jednoznacznie potwierdzona. Ponadto, leki antyhistaminowe drugiej generacji okazują się przydatne dla osób cierpiących na równoczesny alergiczny nieżyt nosa czy zapalenie spojówek.

sport

Profilaktyka i codzienne zarządzanie AZS

Profilaktyka atopowego zapalenia skóry (AZS) jest elementem postępowania terapeutycznego. Ważne jest unikanie alergenów, które mogą wywoływać reakcje skórne, takich jak roztocza, sierść zwierząt czy niektóre pokarmy. Dieta bogata w składniki odżywcze, niskoprzetworzone produkty oraz eliminacja alergenów pokarmowych, co do których pacjent ma stwierdzoną nadwrażliwość, może pomóc w utrzymaniu skóry w dobrej kondycji. Ponadto techniki relaksacyjne, regularne ćwiczenia fizyczne lub wsparcie psychologiczne są ważne, ponieważ stres może wywoływać lub nasilać objawy AZS.

Atopowe zapalenie skóry może wpłynąć na jakość życia pacjentów, zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie. Edukacja na temat odpowiedniej pielęgnacji skóry skłonnej do atopii, w tym regularne nawilżanie i ochrona przed czynnikami zewnętrznymi, jest niezbędna. Ważne jest również wsparcie, które może pomóc osobom cierpiącym na AZS w radzeniu sobie z problemami psychologicznymi związanymi z przewlekłą chorobą skóry.

Odkryj gamę produktów A-Derma

Balsam emolient

EXOMEGA CONTROL Balsam emolient

Odżywia - Łagodzi swędzenie*

Olejek emolient pod prysznic - przeciw drapaniu

EXOMEGA CONTROL Olejek emolient pod prysznic - przeciw drapaniu

Odżywia - Oczyszcza - Łagodzi swędzenie*

Kąpiel Kojąca, Przeciw drapaniu

EXOMEGA CONTROL Kąpiel Kojąca, Przeciw drapaniu

Łagodzi swędzenie* - Przygotowuje do pielęgnacji

Podsumowując, atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba, która wymaga kompleksowego podejścia. Ważne jest, aby pacjenci i opiekunowie mieli świadomość zarówno genetycznych, środowiskowych, jak i immunologicznych przyczyn tej choroby, co pozwoli na skuteczniejsze łagodzenie objawów i poprawę jakości życia. Regularna pielęgnacja skóry, odpowiednia dieta, unikanie znanych alergenów oraz zarządzanie stresem są podstawą ograniczenia wpływu AZS na codzienne funkcjonowanie. Zrozumienie i stosowanie zaleceń lekarskich, zarówno w zakresie terapii farmakologicznej, jak i zmiana stylu życia, może poprawić wyniki leczenia i komfort życia osób dotkniętych tą chorobą.

Bibliografia:
1. Nowicki R., Co nowego w leczeniu atopowego zapalenia skóry?, Post Dermatol Alergol 2009; XXVI, 5: 350–353.
2. Woldan-Tambor A., Atopowe zapalenie skóry (AZS) – problem XXI wieku, Farm Pol, 2009, 65(11): 804-811.
3. Nowicki R i in., Atopowe zapalenie skóry - aktualne wytyczne terapeutyczne. Stanowisko ekspertów Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego i Sekcji Alergologicznej Fotskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Postep Derm Alergol 2015; XXXII (4).
4. Silny W. i in., Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Post Dermatol Alergol 2010; XXVII, 5: 365–383.
powrót do góry